Wat maakt de zadelsprinkhaan zo speciaal? Het halsschild van dit insect lijkt sterk op een zadel, vandaar de naam. Hij gedijt op warme, droge terreinen en is uiterst zeldzaam. Opglabbekerzavel is een van de weinige plaatsen in Vlaanderen waar deze bijzondere soort nog voorkomt.
Annelies Jacobs, wetenschappelijk medewerker van Natuurpunt Studie, heeft de afgelopen jaren de zadelsprinkhaanpopulatie in Opglabbekerzavel nauwlettend gevolgd. Haar bevindingen zijn opmerkelijk: in 2020 werden 103 zadelsprinkhanen geteld, in 2021 waren dat er 177, in 2022 al 228, en dit jaar steeg het aantal zelfs tot 342!
Ideale omgeving, mede dankzij natuurbeheer
Volgens Annelies Jacobs zijn de warme zomers een belangrijke factor voor het succes van de zadelsprinkhaan. Gecombineerd met zorgvuldig natuurbeheer en geschikte leefomstandigheden gedijen deze insecten uitstekend. De stad Genk is vastbesloten om dit geschikte beheer voort te zetten en gaat nog een stap verder met natuurherstelwerken.
De zadelsprinkhaan vereist een gevarieerde habitat vanwege zijn levenscyclus. Eieren worden in kale bodem gelegd, terwijl de nimfen een vegetatie met kruiden nodig hebben om zich in te verschuilen en zich tegoed te doen aan grassen. De mannetjes zingen vanaf hoge struikheide of andere verheven plekken. Vanwege hun beperkte mobiliteit en gebrek aan vleugels hebben ze al deze omgevingen binnen een relatief klein gebied nodig.
Ruimte voor verbetering
Opglabbekerzavel biedt duidelijk de perfecte omgeving voor deze soort, maar er is ook ruimte voor verbetering. Wanneer Amerikaanse vogelkers – een uitheemse woekerplant – te fel aanwezig is, wijkt de soort uit. Dat zagen we in het verleden al heel duidelijk: zodra de Amerikaanse vogelkers op een bepaalde plek verwijderd werd, kwamen er meer zingende mannetjes op deze plekken. Ook delen waar de struikhei té oud wordt, worden gemeden. Om het voortbestaan van de zadelsprinkhaan te waarborgen, zijn specifieke natuurherstelwerken nodig. Kleinschalig beheer, zoals chopperen, plaggen en maaien, zal worden toegepast om meer structuurvariatie in de heide te creëren. Exoten zijn afgelopen winter al verwijderd en bovendien wordt de extensieve begrazing met schapen, die al enige tijd plaatsvindt, voortgezet.
Grootste populatie van het land
Met meer dan 340 zingende mannetjes afgelopen zomer, is de populatie van zadelsprinkhanen in Opglabbekerzavel momenteel de grootste van het land. Het is een veelbelovend verhaal van natuurbehoud dat niet alleen het behoud van deze zeldzame soort viert, maar ook het belang benadrukt van verantwoord natuurbeheer en herstelprojecten voor de bescherming van de biodiversiteit. Opglabbekerzavel is onmiskenbaar een verborgen parel in het Vlaamse natuurlandschap.
