Door de industrie maar ook door het vele verkeer is er in heel Vlaanderen veel luchtverontreiniging. Dus ook in Genk.
Als je in de nabijheid van drukke verkeersassen of industrie woont zoals bijvoorbeeld in Genk-Zuid, kan je zelf een aantal dingen doen om de invloed van de luchtverontreiniging op je gezondheid zo laag mogelijk te houden.
Hieronder kan je enkele antwoorden vinden op veelgestelde vragen:
Mag ik buiten sporten?
Ja. Voor je gezondheid is dagelijkse lichaamsbeweging zelfs erg belangrijk. Als je intensief beweegt of sport adem je natuurlijk meer lucht in, waardoor je ook meer vervuilende stoffen in ademt. Dus als je kan kiezen, doe je dit liefst in een omgeving met zo weinig mogelijke bronnen van luchtverontreiniging.
Maar uit onderzoek blijkt wel dat de gezondheidswinst van bewegen nog steeds groter is dan de mogelijke gezondheidsrisico’s van blootstelling aan vervuilde lucht.
Omdat grote verkeersassen een belangrijke bron zijn van fijn stof, vermijd je deze best bij het sporten. Sport dus liefst niet in de buurt van wegen met druk autoverkeer. Tijdens periodes van luchtvervuiling (smog- en ozonalarm), ga je best ook niet buiten sporten.
Ook in de omgeving van Genk-Zuid zijn er heel wat plekken waar je op een gezonde manier kunt wandelen, fietsen of andere sporten uitoefenen zoals bijvoorbeeld de bossen bij Kattevenia, het sportbos nabij het sportcentrum van Genk, het Nationaal park Hoge Kempen of in natuurreservaat De Maten.
Mag ik het zwembadje van de kinderen vullen met regenwater?
Neen. Kinder- en zwembadjes vul je best altijd met leidingwater. Omdat je van put- of regenwater nooit zekerheid hebt over de kwaliteit van het water.
Mogen mijn kinderen buiten spelen?
Ja. Maar laat kleine kinderen liever niet spelen op een stoffige ondergrond of op onbegroeide grond in de directe omgeving van het industriegebied maar wel op begroeide terreinen of grasvelden. De bovenste laag van een onbegroeide bodem die lokaal vervuild is met zware metalen kan je zo doen opwaaien en inademen.
De verharde oppervlakten waarop kinderen spelen zoals het terras en de stoep, kan je geregeld afspoelen met leidingwater. Ook het buitenspeelgoed zoals de trampoline, de schommel, glijbaan, speelhuisjes, … spoel je best geregeld af met leidingwater. Kleine kinderen zitten vaak met hun vuile vingers in de mond, hierdoor krijgen ze ongewild zware metalen binnen.
Mogen de kinderen in de zandbak spelen?
Ja. Maar dek zandbakken waar kinderen in spelen af als ze er niet in spelen. Dit beschermt de zandbak niet enkel tegen mogelijke verontreiniging met zware metalen maar houdt vooral ook ongenodigde huisdieren uit de zandbak.
Heeft het zin om extra mijn handen te wassen?
Ja. Je kan, bijvoorbeeld door in de tuin te werken, vervuild stof op je handen krijgen. Was dus steeds je handen grondig nadat je in de tuin hebt gewerkt en zorg ervoor dat je kinderen hun handen goed wassen nadat ze buiten gespeeld hebben. Vergeet ook zeker je handen niet te wassen voor het eten. Pas gewoon de basisregels voor een goede hygiëne toe.
Mag ik zelfgeteelde groenten eten?
Ja, Maar als je eigen groenten en fruit wil telen en eten, is het altijd belangrijk dat je rekening houdt met je bodem en je omgeving.
Nabij het industrieterrein Genk-Zuid moet je dan ook rekening houden met de verhoogde uitstoot van bepaalde stoffen (ten opzichte van een landelijk referentiegebied)
Dit doe je door:
- Te variëren in wat je eet
- Als je eet uit je eigen tuin, wissel dan ook af met groenten en fruit uit de winkel.
- Eet ook elke dag andere soorten, zo krijg je zeker alle vitaminen en mineralen binnen.
- Groenten en fruit goed te wassen, te schillen of de buitenste bladeren te verwijderen
- Om zo vervuilende stoffen die zich vastzetten op neervallend stof te verwijderen.
Opgelet, in bepaalde wijken rond het industrieterrein Genk-Zuid is er een specifiek advies voor onderstaande vervuilende stoffen:
- Nikkel en Chroom: voornamelijk voor de wijken ten noordoosten van het industrieterrein Genk-Zuid.
- Deze zware metalen worden niet of nauwelijks opgenomen door groenten of fruit. Er geldt dan ook geen specifiek teeltadvies.
- Blootstelling via ademhaling is een veel belangrijkere blootstellingsroute dan via voeding of drinkwater.
- Dioxines en PCB’s: het zuidelijk gedeelte van de wijk Langerlo, ten zuiden van de Zuiderring
- Schil zeker vruchten van de komkommerfamilie: zoals komkommer, meloen, pompoen, courgette, …. Deze groenten en fruit nemen in tegenstelling tot andere wel beperkt dioxines en PCB's op, wat vervolgens terechtkomt in hun schil.
- Voor dioxines en PCB’s zijn eigen geteelde eieren nog steeds een belangrijkere blootstellingsroute.
Wat is grondig wassen?
Onder grondig wassen verstaan we minimum 2 keer onder stromend leidingwater goed spoelen. Dit betekent niet schrobben met een borsteltje maar de groenten grondig spoelen zodat er zeker geen restjes aarde meer in de groenten aanwezig zijn.
Mag ik de eitjes eten van mijn kippen die buiten in de tuin rondscharrelen?
Ja. Eieren zijn een goed alternatief voor vlees en ze passen in een gezonde en gevarieerde voeding (advies voedingsdriehoek eieren) Eieren van je eigen scharrelkippen bevatten wel iets meer dioxines en PCB’s dan eieren uit de supermarkt, omdat kippen in grote bedrijven van elke vervuiling worden afgeschermd.
Je mag gerust eieren van je eigen kippen eten, maar liefst niet meer dan twee per week. Kinderen tot twaalf jaar eten liefst niet meer dan één ei per week.
Om er zelf voor te zorgen dat je kippen zo weinig mogelijk vervuilende stoffen binnenkrijgen kan je met enkele zaken rekening houden:
- Zorg voor voldoende scharrelruimte (10 tot 25 m²), zodat de grasmat in de kippenren beter bewaard blijft.
- Strooi grasmaaisel in de kippenweide zodat de kippen gras kunnen eten en zo weinig mogelijk contact hebben met de bodemdeeltjes.
- Indien mogelijk, voeder de kippen op een verharde vloer.
- Geef de kippen geen vlees, kaasrestjes, vis, charcuterie of sauzen. Dit zijn immers dierlijke vetten die dioxines of PCB’s kunnen bevatten.
- Geef de kippen geen etensresten die verbrand zijn.
- Gooi geen assen in de kippenren. Assen bevatten grote hoeveelheden verontreinigende stoffen die via de kip in de eieren terecht komen.
- Stook zeker geen vuurtje (is sowieso verboden) in de buurt van je kippenren: de kans is groot dat de verontreinigende stoffen uit de rookpluim neerslaan op de grond en worden opgegeten door je kippen!
- Let ook op je stookgedrag binnen: stook enkel droog en onbehandeld hout en gebruik enkel natuurlijke aanmaakblokjes of kleine houtjes.
Deze tips vind je op Gezond uit eigen grond.
Omwille van de verhoogde uitstoot van dioxines en PCB’s in de buurt van de Kolenhaven. wordt er afgeraden eieren van eigen kippen te eten in het zuidelijk gedeelte van de wijk Langerlo, ten zuiden van de Zuiderring onder meer de Loskaaistraat en de Mieënbroekstraat.
Wat kan ik nog extra doen in mijn tuin?
- Dek de bodem af met houtschors, zaai de bodem in met gras of beplant met bodembedekkers
- Woel niet onnodig grond om
Hoe zorg ik voor minder vervuilde lucht binnen?
Door goed te verluchten en stof in huis te beperken kan je zelf zorgen voor gezondere lucht in huis.
Stof in huis is een belangrijke bron van zware metalen, omdat op dat stof zware metalen vastgehecht zitten. Je kan op de volgende zaken letten om stof in huis te beperken:
- Voeten vegen: Veeg je voeten en laat je kinderen hun voeten vegen voor je het huis binnenstapt. Zo neem je geen vervuild stof mee in huis. Gebruik liefst een rubberen of kunststof mat, zodat je deze regelmatig kan spoelen met leidingwater.
- Poets met nat: Je poetst best met nat om het stof weg te spoelen. Gebruik hiervoor leidingwater, en geen grond-, put- of regenwater. Ook afstoffen doe je best met een vochtige doek. Nat poetsen is beter dan stofzuigen of borstelen. Als je toch stofzuigt, gebruik dan een Hepa stofzuiger.
- Was regelmatig speelgoed en knuffels: kinderen stoppen vaak voorwerpen in hun mond. Ze regelmatig afspoelen of wassen spoelt zand en stof weg.
Het is ook goed om eens stil te staan bij de ventilatie en verluchting in je woning. Druk verkeer produceert veel vervuild fijn stof. Het is daarom best te ventileren en verluchten aan de zijde van je woning waar minder verkeer langskomt. Kan dit niet, verlucht dan buiten de piekuren. Houd zeker de ramen geen hele dag gesloten. De vervuiling die toch binnen is geraakt, kan zo niet goed naar buiten en zal zich binnen opstapelen. Bovendien is de lucht binnenshuis ook niet altijd even gezond. Ongezonde dampen van poetsproducten, vocht, luchtverfrissers… kunnen de binnenlucht vervuilen en voer je best af door voldoende te ventileren.
Mag ik mijn was buiten drogen?
Ja. Was buiten drogen zorgt niet voor een extra gezondheidsrisico. De kleine verontreinigde stofdeeltjes blijven wel vasthangen op de kledij, maar hierdoor worden ze niet noodzakelijk extra ingeademd.
Helpt een gezonde levensstijl om het effect van de luchtverontreiniging te verminderen?
Ja. Door een gezonde levensstijl aan te nemen kan je de effecten van de luchtverontreiniging verminderen. Een gezonde levensstijl houdt in: gezond eten met veel groenten en fruit, elke dag bewegen en niet roken.
Wat met roken?
Niet roken of stoppen met roken is erg belangrijk. Via roken word je immers al blootgesteld aan verhoogde waarden van allerlei vervuilende stoffen.
Als je rookt, doe je dit zo veel mogelijk buiten. Zo houd je anderen uit de schadelijke damp.
Vermijd zeker roken in het bijzijn van kinderen.
Deze tips kwamen tot stand in samenwerking met LOGO Limburg, Agentschap Zorg en Gezondheid, stad en OCMW Genk, Genk Preventief Gezond en de Genkse huisartsen en werden in juli 2022 geactualiseerd.