Waarom werken we aan het gebied Opglabbekerzavel?
Om uit te leggen wat er zich zal afspelen aan de Opglabbekerzavel maakten we een informatieve video. Je kan deze hieronder bekijken.
Timing van de werken
De afgelopen jaren werd de Opglabbekerzavel al beheerd aan de hand van begrazing van schapen, maaien, chopperen met enten en het verwijderen van exoten. Ook werd er een corridor aangelegd naar de terril toe. Met de resten hiervan werden slangenbulten aangelegd voor de gladde slang.
Met de werken die er nu gepland staan, gaan we een stapje verder. De uitvoeringstermijn (inclusief afvoer en herstel van wegen en/of paden) voor de volledige werf is voorzien van november 2023 – december 2025. De werken worden in 3 fasen uitgevoerd, telkens in de winterperiode, wanneer de natuur het minst last heeft van de werken:
- Najaar 2023 – 15-03-2024
- Najaar 2024 – 15-03-2025
- Start fase 2 update: het Heidebeheerplan is goedgekeurd.
- Najaar 2025 tot 15-12-2025
De natuurbeheerwerken worden mede mogelijk gemaakt door de financiële steun van zowel het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling (ELFPO) als de Vlaamse Overheid.
Wat gaan we exact doen?
Vrijstellen van de heide:
Hierdoor kan er meer heide groeien en is er meer licht en warmte in het heidegebied. De ontbossingen zijn voorzien ter uitbreiding van droge heide maar ook in functie van de soortenbeschermingsprogramma’s van de gladde slang en heivlinder. Met de beheerresten (takken, minderwaardig hout) kunnen slangenhopen worden gemaakt of ongewenste paadjes versperd. Na het verwijderen van bomen en stronken, wordt er ook meestal geplagd om de aangerijkte bodem terug te verarmen ten voordele van heide. Bij de ontbossingen blijven bijzondere eiken of merkwaardige dennen staan, in die mate dat het open karakter van het open heidelandschap niet gehypothekeerd wordt.
- Kaalkap van bos, ontstronken en plaggen (Bij plaggen wordt de bodem afgeschraapt en verwijder je al de vegetatie en het strooisel.)
- Exotenbestrijding (Amerikaanse vogelkers, Valse acacia, Douglasspirea, Mahonie, Japanse duizendknoop…)
- Invasieve exoten die niet thuis horen op de heide en de heide verdringen, worden verwijderd.
Variatie in structuur en ouderdom van de heide creëren:
Deze maatregel heeft vooral als doel extra geschikt leefgebied te creëren voor bv. Heivlinder, zadelsprinkhaan, heideblauwtje, levendbarende hagedis en andere insecten. Voor Heivlinder is het dan ook van belang om voldoende snel opwarmende plekken te behouden en/of bijkomende oppervlakte te creëren. Stuifzandbodems of vroeger verstoorde bodems zijn daar de ideale locatie voor.
- Gefaseerd kleinschalig plaggen (Dit is hetzelfde als plaggen, maar de locatie en tijd verschilt. Waar je bij klassiek plaggen een hele zone in 1 keer kan plaggen gaan we bij gefaseerd plaggen binnen 1 zone slechts kleine stukken afwisselend plaggen. Daardoor ontstaat er op kleine oppervlakte een variatie aan jonge en oude heide.)
- Heide chopperen en enten (Chopperen is het verwijderen van de vegetatie en een deel van de bovenste humuslaag. Het choppermateriaal met o.a. plantenzaden, plantendelen en een deel bodem/strooisellaag wordt verkruimeld en kan je gebruiken om een plagplek te enten. Zo geef je de heide een duwtje in de rug om op deze plek te ontkiemen. Het duurt wel enkele jaren voordat de heide tot struikje groeit. Dat is normaal.)
Duinherstel:
Het duinprofiel wordt maximaal hersteld en afgewerkt met maaisel van gelijkaardige vegetatie (buntgras). Dit maaien gebeurt kleinschalig en gefaseerd over de verschillende fases en naargelang het succes van het enten. Goed voor: heivlinder, blauwvleugelsprinkhaan, roodborsttapuit, zandbijen, …
Herstel van bestaande poel:
In het verleden zijn er door de stad Genk twee poelen aangelegd in Opglabbekerzavel. Deze poelen zouden onder andere voor de rugstreeppad een goede plek zijn om eieren te leggen. In een natte winter bevatten deze poelen tijdelijk wat water, maar eens de droogte toeslaat, drogen de poelen veel te snel uit. In de zomer is het normaal dat de poel droog komt te staan, maar momenteel gebeurt dat te snel. Stad Genk wil nu één van deze poelen opnieuw aanleggen zodat regenwater langer vastgehouden kan worden. De tweede poel ligt te geïsoleerd en wordt daarom niet opnieuw aangelegd.
Heb je al gehoord van de ecovallei 'Zwarte Berg'?
In 2024 bouwt De Werkvennootschap in opdracht van het Departement Omgeving twee nieuwe ecopassages in Limburg, waarvan eentje ten zuiden van de terril van Zwartberg aan de gewestweg N76. Een stukje van de N76 tussen Genk en Bree wordt op pijlers gezet, waardoor het landschap en de dieren onder de weg door kunnen lopen. De zuidhellingen hebben een warm microklimaat, dat belangrijk is voor de lokale fauna en flora.
Op die manier wordt de rol van Opglabbekerzavel als stapsteen tussen natuurgebieden nogmaals versterkt.
