Algemeen Nederlands en het Gènker.
Om een taal goed te kunnen gebruiken kunnen we niet zonder taalleer. De leer van een taal zit vervat in de grammatica. Spelling, klankleer, woordleer, zinsleer en taaltechnieken zijn nodig om een taal correct te kunnen gebruiken.
Oos Gènker ès ’n toal wei al daaner. Ve konne ze verstoeën, kalle, lèèzen en sjrijve.
Ons Gènker is een taal zoals alle andere. We kunnen ze verstaan, spreken, lezen en schrijven.
Asver de klanken herkènne, dan konne ve ze bedeenen ooch outsprèèke.
Als we de klanken herkennen, dan kunnen we ze seffens ook uitspreken.
Maer, ge wèt het; het Nl kènt oos dialektklanke nie. En toch zijn er klanken en weerd, dei èn ’t Nederlands en èn het Gènker hetzelfde zijn.
Maar, je weet het; het Nederlands kent onze dialectklanken niet. En toch zijn er klanken en woorden die in die in het Nederlands en in het Genker hetzelfde zijn.
Nou prizzenteere ve óch dei klanke, doo doehn ver elkes kier èntige weerd bij.
Nu presenteren we u die klanken, daar voegen we telkens enkele woorden bij
NL = Nederlandse standaardtaal (AN) Gd = Genker dialect.
NL en Gd woorden = weerd met dezelfde klank en beteekenis.
- De -a- (kort) wei èn : kat, zak, pan, plat, mat, pak, bal…
- -e- (kort) wei èn: spek, pen, tent, bek, vel, veld…
- -i- (kort) wei èn: wit, zit, wil, pin, dik, bil…
- -aa- (lang) wei èn: vaas, braaf, baar, staaf…
- -ee- (lang) wei èn: wees, mees, dreef, pees, steen…
- -oo- (lang) wei èn: doof, stoof, hoor, boom…
- -ie- (kort) wei èn: tien, riem, dief, vies…
- -ie- (‘voor ‘n –r-lang) wei èn: vier, bier, nier, spier…
- -ij- wei èn : wijn, stijf, grijs, mijt, pijn…
- -oe- (kort) wei èn: hoed, moet, poel, goed.
- -oe- (voor ‘n –r- lang) wei èn: boer, stoer, loer-(en), voerman
