Op 23 december 2021 vond de stuurgroep leefmilieukwaliteit Genk-Zuid plaats waarin de betrokken gemeenten, provincie Limburg, Vlaamse overheidsdiensten en het lokale bedrijfsleven zetelen.
Vooral de problematiek van dioxines en pcb’s kwam tijdens deze stuurgroep aan bod.
De Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) stelde de nieuwe dioxine- en PCB-resultaten voor. Schrootverwerkend bedrijf Euregio Recycling Belgium uit Zutendaal lichtte hun actieplan toe om de impact op de omgeving te beperken.
Hoe zit het met de luchtkwaliteit in 2021?
Dioxine- en PCB-depositie
De VMM voert dioxine- en PCB-depositiemetingen uit in Genk en Zutendaal. In Genk meet de VMM zowel in de industriezone (Swinnenwijerweg) als in de dichtstbijzijnde woonzone (Loskaaistraat).
In Zutendaal meet de VMM in 2021 enkel in de industriezone (Tiendenstraat).
In de eerste vier stalen van 2021 was er in de woonzone van Genk één resultaat boven de maandgemiddelde drempelwaarde. De gemeten deposities van dioxines en PCB’s in de industriezone van Genk en Zutendaal zijn veel hoger dan deze in de woonzone. Dit verschil kan tot meer dan het 100-voudige bedragen.
De VMM gebruikt de drempelwaarden om aan te geven/in te schatten welke regio’s opvolging verdienen. Deze toetsing gebeurt enkel in de woonzone en in agrarisch gebied omdat er voor deze zones een link is met de voedselketen. In industriezones is er normaal gezien geen link met de voedselketen. Omdat er op de industriële locaties toch mensen wonen, wordt daar een indicatieve toetsing uitgevoerd. De resultaten van de eerste 4 stalen van 2021 liggen, zowel in de industriezone van Genk als Zutendaal, boven de maandgemiddelde drempelwaarde.
Andere parameters
Daarnaast voert de VMM in de regio Genk ook metingen uit van fijn stof, zware metalen in fijn stof, gasvormig kwik, polycyclische aromatische koolwaterstoffen en vluchtige organische stoffen.
In de eerste 8 maanden (4 voor de vluchtige organische stoffen) van 2021 lagen de gemiddelden onder de Europese grens- of streefwaarden voor jaargemiddelden. Ook de Europese grenswaarden voor dagwaarden werden in deze periode gehaald. De WGO-advieswaarden werden niet allemaal gehaald. Zo was er een overschrijding van de WGO-advieswaarden voor fijn stof.
Hoe zit het met de impact op de gezondheid van de omwonenden?
Dioxine- en PCB-depositie
De dioxine-achtige-PCB’s in de omgeving van de schrootverwerkende bedrijven in Genk-Zuid en Zutendaal blijven een aandachtspunt. Deze stoffen komen vooral via (dierlijke) voeding in de mens terecht. Omwonenden kunnen blootstelling vermijden door geen eieren van eigen kippen te eten, zoals reeds in het verleden geadviseerd.
Andere parameters
Er blijft een verhoogd risico op gezondheidseffecten bestaan door de aanwezigheid van zware metalen – voornamelijk (zeswaardig) chroom en nikkel – in de omgevingslucht. Dit risico is het hoogst in de nabijgelegen woonzones ten noordoosten van de industriezone Genk-Zuid.
De longen zijn het meest gevoelig voor blootstelling aan deze zware metalen: levenslange blootstelling aan de gemeten concentraties houdt een extra risico op longkanker in.
De gemeten concentraties fijn stof, benzeen en PAK’s in de omgeving van Genk-Zuid zijn gezondheidskundig relevant maar de concentraties zijn vergelijkbaar met de situatie in de rest van Vlaanderen.
Preventietips
Door het toepassen van enkele eenvoudige preventietips kunnen de risico’s aanzienlijk verlagen. Deze kan je terugvinden op www.genk.be/genkzuid. Natuurlijk blijft bronopsporing en bronaanpak de belangrijkste maatregel.
Schrootverwerkende bedrijven op industrieterrein Genk-Zuid
Euregio Recycling Belgium in Zutendaal
Om te komen tot een beter inzicht en een daling van de emissies werden in de omgevingsvergunning van het schrootverwerkend bedrijf in 2019 diverse bijzondere vergunningsvoorwaarden opgenomen. Het bedrijf moest:
- - de geleide emissies meten van de shredderinstallatie
- - een stofrapport opstellen
- - de lichte fractie opslaan in een gesloten ruimte
- - een luchtrapport laten opmaken door een erkend deskundige in de discipline lucht
Recentelijk werd door het bedrijf het luchtrapport ingediend en dit werd besproken met de adviesdiensten. Er werden opmerkingen geformuleerd en aan de hand van deze opmerkingen zal de erkend luchtdeskundige het rapport verder aanvullen en verduidelijken.
Tijdens de stuurgroepvergadering werd door een vertegenwoordiging van het bedrijf een toelichting gegeven m.b.t. het ingediende rapport en de acties om de emissies te beperken.
De resultaten van de emissiemetingen aan de shredder werden toegelicht. Hieruit blijkt dat, mits een goed onderhoud van de shredderinstallatie, de geleide emissies onder controle gehouden kunnen worden.
Om de niet-geleide emissies te beperken werden er maatregelen opgenomen in een stofactieplan (overkapte transportbanden, sproeiers bij de opslag van de shredderoutput, beperking van de valhoogte en voorzichtige manipulatie van het schroot).
De verwerking van stromen die een bron kunnen zijn van PCB’s worden maximaal vermeden, zo is er geen aanvoer meer van particulieren en worden er geen autowrakken meer verschroot. Sinds er geen autowrakken meer verwerkt worden, vonden er ook geen ontploffingen meer plaats door de aanwezigheid van brandstofresten. Bij Euregio Recycling worden momenteel enkel PCB-vrije elektromotoren verschroot.
Euregio Recycling Belgium engageert zich om de emissies van PCB’s en dioxines te blijven opvolgen door de verhoogde monitoring van de geleide emissies aan te houden. Ook zullen de voorgestelde maatregelen (extra verneveling en afscherming shredder) uitgevoerd worden.
Het bedrijf streeft naar een continue verlaging van de impact op de omgeving en conformiteit met de nieuwe van toepassing zijnde vergunningsvoorwaarden van Vlarem III. Het bedrijf zal in de eerste helft van 2022 een vergunningsaanvraag indienen voor de actualisatie van de lopende vergunning.
Stevens Recycling
De huidige milieuvergunning van Stevens Recycling vervalt eind november 2022. Bijgevolg werd er door het bedrijf een omgevingsvergunningsaanvraag ingediend bij de deputatie van de provincie Limburg voor de verdere exploitatie en verandering van het schrootverwerkende bedrijf.
Voor de hernieuwing van de vergunning moet er een milieueffectenrapport opgesteld worden. Er is ondertussen een aanmelding gebeurd.
Alle betrokken adviesdiensten hebben ondertussen een advies kunnen uitbrengen op het ontwerp-MER. Er werden heel wat opmerkingen gemaakt en Team MER (Departement Omgeving) zal deze gebruiken om een scopingsadvies te formuleren. Aan de hand van dit gecoördineerd advies zullen de erkend deskundigen het uiteindelijke definitieve ontwerp-MER opstellen. Dit zal ook deel uitmaken van de uiteindelijke aanvraag voor de hernieuwing van de omgevingsvergunning.
Voorlopig werd de ingediende vergunningsaanvraag nog niet volledig verklaard. Pas nadat het aanvraagdossier vervolledigd wordt, zal de eigenlijke vergunningsprocedure met openbaar onderzoek en informatievergadering van start gaan.
Ook dit bedrijf zal aandacht moeten hebben om de impact op de omgeving continu te verlagen en conformiteit met de nieuwe van toepassing zijnde vergunningsvoorwaarden van VLAREM III te bekomen.
Verdere acties
In 2022 zal de VMM, in samenwerking met de Omgevingsinspectie van het Departement Omgeving, voor de dioxine- en PCB-metingen een extra meetpunt opstarten in de woonzone van de gemeente Zutendaal. Dit meetpunt zal opgestart worden aan rotonde van de Molenblookstraat en de Daalstraat.
De resultaten voor de meetplaatsen voor dioxine- en PCB-depositiemetingen in de buurt van de schrootverwerkende bedrijven (Stevens Recycling en Euregio Recycling Belgium) worden nauwgezet verder opgevolgd.
De Omgevingsinspectie van het Departement Omgeving zal de exploitatie van de schrootverwerkende bedrijven blijven opvolgen inzake de naleving van de van toepassing zijn de vergunningsvoorwaarden.
De stuurgroep vraagt dat Euregio Recycling het opgestelde luchtrapport verder aanvult en het actieplan zo snel mogelijk concretiseert. De stuurgroep Genk-Zuid blijft de situatie nauwgezet opvolgen en zorgt voor een verdere gecoördineerde aanpak.
Vanuit het departement Omgeving lopen de Vlaamse campagnes “Gezond uit eigen grond” en “Stook slim” in 2022 verder.