Genk is de groenste centrumstad van Vlaanderen. Dat is goed, want meer groen zorgt niet alleen voor meer beleving, maar ook voor een betere leefkwaliteit.
Het centrum van Genk is één van de meest verharde plekken van Genk, waar groen amper of geen plaats heeft. Met het ambitieuze plan rond de centrumvergroening brengt de stad hier verandering in.
In de toekomst zullen we meer geconfronteerd worden met extreme weersomstandigheden, zoals periodes van grote droogte, zware regenval of hittegolven. Om daarop voorbereid te zijn, moeten we volop inzetten op hittebestendigheid en preventieve maatregelen tegen wateroverlast.
Meer groen in de stad kan daarvoor zorgen, want:
- groen kan enkel overleven op ontharde ondergrond, die bovendien zorgt voor een betere waterdoorlating,
- groene kruinen bieden schaduw en gaan hitte tegen.
Voor de heraanleg van de centrumpleinen:
- 1,5% van de oppervlakte is onthard
- 7,5% kruinoppervlakte
Na de heraanleg van de centrumpleinen:
- 30% van de oppervlakte is onthard
- 40% kruinoppervlakte
Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat een ontharding van 30% nodig is voor een ideale waterdoorlating. Een hoger percentage aan kruinoppervlakte zorgt voor meer schaduw, en helpt tegen de hitte.
Ontharden en vergroenen is een werk van ons allemaal. Elke bijdrage maakt een verschil. Ga dus zelf ook aan de slag, en ga volop voor vergroening. Meer info en tips vind je op www.heempark.be/ontharden.
We realiseren de centrumvergroening in 3 fases:
Fase 1: Grote Markt
- Voorbereidende werken starten in september ‘23
- Nutswerken starten in oktober '23
- Grote werken starten na de eindejaarsperiode, in januari ‘24
- Afronding fase 1 - eind april ‘24
Fase 2: Sint-Martinusplein
- Voorbereidende werken starten in oktober ‘24
- Grote werken starten na de eindejaarsperiode, in januari ‘25
- Afronding fase 2 - eind april ‘25
Fase 3: Stadsplein
- Het Stadsplein wordt ten vroegste in ‘25 aangepakt. De exacte timing van deze herinrichting is nog niet bepaald.
Veiligheid is één van de voorwaarden in het ontwerp van de centrumvergroening. Zo herbekijken we bijvoorbeeld met Fluvius de verlichtingsplannen. Dit om de straatverlichting aan te passen aan de nieuwe situatie, zodat er geen ‘donkere’ of ‘onveilige’ zones ontstaan. Ook bij de keuze van de beplanting werd rekening gehouden met het veiligheidsaspect. Zo wordt er gekozen voor lagere beplanting waardoor het overzicht gevrijwaard blijft.
In augustus 2023 plaatst de Universiteit Gent in samenwerking met de stad Genk in het centrum enkele weerstations. Door de meetinstrumenten voor en na de werken te plaatsen, krijgen we een zicht op de effecten van de ontharding en vergroening. Zo meten we onder meer de impact van de transformatie van een verhard plein naar een zone met beplanting en het effect van de aanplanting van bomen.
Er is geopteerd voor een divers pallet van beplanting. Deze diversiteit vertaalt zich onder meer in een beplanting met verschillende kleur, hoogte, bloeitijdstip en -wijze, herfstverkleuring, … . Het is een bewuste keuze om geen zgn. aaneengesloten ‘struiklaag’ te voorzien. Dit om de doorzichten te vrijwaren.
In het nieuwe, groene stadscentrum zal er plaats zijn voor kinderen. Dit was een belangrijke vraag tijdens de feedbackmomenten. Zo wordt er o.a. op de Grote Markt, centraal op het plein, naast een omvangrijke beplante zone ook een publiek toegankelijke speelplek aangelegd. Op deze speelplek, in het speelbos, worden er speeltoestellen voorzien.
Tijdens de werken aan de Grote Markt zullen deze niet meer bereikbaar zijn. In de nieuwe plannen voor de Grote Markt is er speelruimte voorzien voor kinderen. De fonteintjes zullen verdwijnen. Maar op het stadsplein is er ruimte voor een waterelement voorzien.
In de Klokstraat dient het riool vervangen te worden. Het rioleringssysteem maakt hier echter deel uit van een ruimer geheel dat dient aangepakt te worden. Dit ruimer geheel is het zgn. project ‘zuidelijke lus’ met de herinrichting van de Stationsstraat, de Klokstraat en de Winterslagstraat. De plannen voor dit herinrichtingproject zijn nog in opmaak.
Jammer genoeg zal er tijdens de werken hinder in het Genkse centrum zijn. Daar kunnen we niet omheen. Wel doen we ons uiterste best om deze hinder zoveel mogelijk te beperken. Zo wordt er voor gezorgd dat de doorlooptijd van de werken zo compact is. Daarnaast houdt de timing van de werken ook rekening met de kerstshopping-periode en het terrasseizoen.
Ook worden tijdens de werken specifieke zogenoemde minder hinder-maatregelen genomen, maatregelen die de hinder tijdens de werkzaamheden proberen te verzachten. Het gaat daarbij onder meer om het aanbrengen van tijdelijke verhardingen alsook een loper zodat voetgangers makkelijk voorbij kunnen wandelen, het voorzien van een degelijke werfafscherming, …
Nee. De vergroening wordt doorgevoerd in het verkeersvrije stadscentrum en heeft dus in het geheel geen impact op het busverkeer
Een deel van het centrum blijft verhard, waardoor fietsen, rolskaten en skateboarden nog mogelijk blijft, al zal dit niet meer overal kunnen. We bevinden ons daarenboven ook in een voetgangersgebied. Voornoemde dienen hiermee rekening te houden en dienen hun snelheid (en gedrag) hieraan aan te passen.
Er is geen impact op de parkeermogelijkheid. De werken vinden plaats binnen zones waar er op dit moment ook niet geparkeerd kan worden. In de plannen wordt ook aandacht besteed aan een goede bereikbaarheid voor hulpdiensten en de selectieve toegang voor bijvoorbeeld verhuizingen.
Met de stadsvergroening willen we zowel handelaars als horeca een aantrekkelijker Genk geven om in te werken, en tegelijk een nieuwe generatie ondernemers verwelkomen. De vergroening brengt daarbij tal van nieuwe mogelijkheden met zich mee. Zo zal er meer beleving komen in het centrum, zullen terrasjes ingericht kunnen worden in en rond de groene zone, … .
De handel en horeca in het centrum werden nauw betrokken in het opmaken van de plannen. De hinder tijdens de werken wordt zo veel mogelijk beperkt..
Er zijn geen handels- of horecazaken die moeten sluiten omwille van de stadsvergroening.
Stad Genk blijft inzetten op evenementen in het centrum. Zowel op het Stadsplein, het Sint-Martinusplein als op de Grote Markt zullen in de toekomst dan ook nog evenementen plaatsvinden. Sommige bestaande evenementen zullen wel wat moeten herdacht of geheroriënteerd worden, dit zowel tijdens als na de werken.
Het Stadsplein is de voornaamste ruimte voor evenementen en blijft voorzien op een capaciteit van 7.500 mensen. De heraanleg van de Grote Markt en het Sint-Martinusplein zal zo gebeuren dat er ook nog voldoende ruimte is om met onze prachtige stoeten te passeren.
Het is de ambitie om de wekelijkse markt op een kwalitatieve manier in het centrum te houden. De marktkramers in het centrum werden nauw betrokken in het opmaken van de plannen. De hinder tijdens de werken wordt zo veel mogelijk beperkt.
Tijdens en na de werken zal de markt gedeeltelijk verplaatst worden naar andere zones in het centrum.
De herinrichting van de Grote Markt, het Sint-Martinusplein en het Stadsplein wordt momenteel geraamd op ongeveer 4.700.000 EUR (excl. BTW en erelonen). Het project wordt deels mee gefinancierd worden door de Vlaamse overheid. Zo kreeg het project een subsidie van 425.000 euro in het kader van de oproep 2021: thematische stadvernieuwingsprojecten ’De hittebestendige stad’.