Met zo’n duizend zijn ze: de Genkenaren die carnaval in Genk elk jaar weer laten uitmonden in een feestelijke stoet met internationale allures. ‘Al sinds 1968 is de organisatie van het carnaval in onze stad in de handen van de Orde van de Spasbinken’, leert vice-commandeur Edgard Gelders, die de viering van zijn 50-jarig jubileum als Spasbink in 2020 aan zich voorbij zag gaan. Ook in carnavalsmiddens heeft het coronavirus heel wat ellende veroorzaakt. ‘Maar dat feest halen we later wel in’, sust commandeur Carlo Peeters. Van treurnis valt bij beide heren niets te merken. Zoals het een carnavalist betaamt, hopen ze vol vertrouwen op een voorzichtige herneming van de carnavalskalender in het najaar.
Â
Het traditionele seizoen wordt jaarlijks door de burgemeester voor geopend verklaard op 11 november. Die fascinatie met het ‘gekkengetal’ 11 komt onder meer ook tot uiting in het startuur van de stoet om 14.11 uur en de Raad van Elf. Die dag wordt het jaarthema bekendgemaakt, de jeugdprins aangesteld en volgt een eerste optreden van een artiest. ‘Het is belangrijk een duidelijk onderscheid te maken tussen wat de verschillende carnavalsgroepen doen en waarin de taak van de Spasbinken bestaat’, waarschuwt Edgard. ‘De Spasbinken werken een stadsbreed, overkoepelend programma uit. Activiteiten zoals frühshoppen en de vele bals en feestavonden worden door de verenigingen zelf georganiseerd’, pikt Carlo in. ‘Uiteraard lopen we daar zelf ook graag een keer binnen. Zo behouden we een goed zicht op wat er gebeurt. En pakken we al eens een fris pintje mee uiteraard’, lacht Edgard.
Dolle Dagen
‘De Spasbinken steken een tweede maal de neus aan het venster op de derde zaterdag van januari’, leert Carlo. ‘De Prinsenpronkzitting is een avondvullend showprogramma met muziek en dans waar de stadsprins wordt verkozen.’ Van dan af kent de gelukkige winnaar van die titel niet veel rustige avonden meer. ‘Zeker in het weekend heeft zo’n prins het gezellig druk’, straalt Edgard. ‘Je maakt maar beter goede afspraken met je partner voor je aan dat avontuur begint. Een van de klassieke opdrachten is de aftrap van een thuiswedstrijd van KRC geven.’ Ook lokale clubs hengelen graag naar de bonte doortocht van de nieuw gekozen prins. ‘Zeker wanneer die uit de buurt komt, verwelkomen provinciale voetbalverenigingen graag de nieuwe prins.’ Ook leuk is het seniorencarnaval op de dinsdag na de Prinsenpronkzitting. ‘Mooi om te zien hoe onze Genkse senioren telkens weer talrijk en heel enthousiast aanwezig zijn op dat evenement’, vindt Edgard.
Het hoogtepunt van het seizoen zijn zeker de vier dolle dagen. ‘In Genk houden we ons aan de traditionele christelijke kalender, die opgesteld is rond Aswoensdag’, licht Carlo toe. ‘De vrijdag daarvoor ziet de burgemeester tijdelijk af van de macht over de stad ten voordele van de carnavalisten.’ De volgende dag is er de stoet, op maandag de typische kroegentocht ‘hakketakken’ en op vette dinsdag eindigt het carnavalsseizoen. ‘Die dag leggen we officieel onze medailles af en wordt de macht weer aan de burgemeester teruggegeven. Van dan af is het niet meer toegelaten om in onze carnavalsplunje rond te lopen’, zet Edgard de puntjes op de i.
6 x 11
‘Raar om net bij de viering van zes maal elf jaar carnaval in Genk het feest te moeten afgelasten’, klinkt Carlo even wat minder vrolijk. Het alom bekende virus trof de voorbereidingen midscheeps en maakte dat op 13 februari 2021 in Genk geen stoet vertrok. ‘Van 1955 tot 1967 stond de Orde van de Bloedpensen in voor de organisatie van het carnaval in Genk’, rakelt Edgard een bijna vergeten stukje geschiedenis op. ‘Al zo lang zetten we hier de boel op stelten’, voegt hij er glimlachend aan toe. Of een jaar niet gecarnavald gelijkstaat aan een jaar niet geleefd? ‘Dat mag je wel zeggen’, knikt Carlo. ‘Carnaval is het moment waarop je even niet te verantwoordelijk hoeft te zijn. Zo mag er al eens gelachen worden met de politiek en steken we de draak met wat anders onze ernst verdient. Wacht maar af tot corona voorbij is. Dan gaat er vast weer heel wat ernst even op de schop.’ Dat dat een jaar niet heeft gekund, maakt dat de druk op de carnavalsketel alleen maar groter is geworden. ‘Vergeet ook niet dat heel wat verenigingen nu een extra jaar hebben om een knappe wagen te bouwen en origineel uit de hoek te komen’, verheugt Edgard zich al op een spetterende editie in 2022. ‘Verwacht zeker veel gekkigheid over de anderhalve-meterregel’, blinkt Carlo. ‘Of de truien van Marc Van Ranst’, lacht Edgard die de wetenschapper in een van zijn karakteristieke outfits zo voor zich ziet.
Snoep en zotternij
Opmerkingen dat er ‘dit jaar minder snoep werd uitgegooid’, hoor je weleens terwijl de stoet in de verte wegtrekt. ‘Het klopt dat we de laatste jaren opletten en niet te veel uitgooien’, bevestigt Carlo. ‘Maar in samenspraak met de stad werken we aan duurzaamheid. Taferelen waarbij tonnen karamellen worden uitgegooid, die aansluitend bijna volledig door de veegwagen van de Dienst Reiniging worden opgeruimd, behoren tot het verleden. In 2020 werd ermee begonnen om kwalitatiever materiaal aan te bieden. Liever een mars, twix en zakjes chips of speelgoed dan bonbons die niemand eet.’ Hoewel Edgard aanstipt dat iedereen graag veel uitgooit, ligt daar niet de kern van het feest. ‘Carnaval is een uitnodiging om het leven met pretogen te bekijken. En die dagelijkse sleur even te laten voor wat hij is. Een beter medicijn tegen onze soms te gestructureerde en wat saaie samenleving vind je nergens.’
Zijn meer dan vijf decennia ervaring met carnaval in Genk wilde Edgard niet teloor laten gaan. Daarom richtte hij een museum op waar je de knotsgekke geschiedenis van de Orde van de Spasbinken en de Orde van de Bloedpensen kan bekijken. Je vindt er onder meer alle foto’s van de prinsen, medailles, scepters en krantenknipsels en kan er zelfs de verslagen van alle vergaderingen van de Spasbinken lezen.
Voor een duik in die heerlijke verknipte geschiedenis van het Genkse carnaval kan je een afspraak maken met Edgard
Museum der Spasbinken
Noordlaan 6
0472 52 31 64
