Exoten zijn planten en dieren die van nature niet in onze omgeving voorkomen. Ze zijn het tegenovergestelde van inheemse soorten. Op zich zijn exoten niet echt een probleem, er zijn talloze voorbeelden van tuinplanten die uit het buitenland komen die we in veel tuinen terug vinden. Het probleem ontstaat wanneer deze uitheemse soorten, exoten dus, zich gaan verspreiden in de natuur. Op dat moment dreigen ze invasief te worden.
Evenwicht
In een stabiel ecosysteem met een grote verscheidenheid aan soorten bestaat een zekere balans. Er zijn planten die zaden maken, waarbij ze rekenen op de verspreiding op dieren, zoals bijvoorbeeld de vlier. Vogels profiteren van de vlier omdat de bessen heerlijk voedsel voor ze zijn. Dat hun uitwerpselen hierdoor vol zitten met zaad, kan hen niets schelen. Maar er zijn minstens evenveel soorten die op andere manieren van planten profiteren. Ze eten de schors, de blaadjes, enzovoort. Door de plant op die manier op te eten, en dus te beschadigen, wordt de populatie van de plant dan weer in balans gehouden.
Hetzelfde geld voor de insecten die dit doen. Zo zijn er bijvoorbeeld talloze sluipwespen die op specifieke insecten jagen. Het uiteindelijke resultaat is dat elke soort profiteert van de andere en op die manier alles in balans wordt gehouden.
Verstoren van de balans
Wanneer de exoten dus uit een verre streek naar hier worden gehaald, zijn er geen andere soorten aanwezig die van nature kunnen ‘profiteren’ van deze nieuwe soort. De natuurlijke vijanden van de nieuwe soort ontbreken en de exoot kan dus ongestoord blijven groeien. Hierdoor kunnen exoten al gauw de overhand krijgen over onze inheemse soorten, die in constante strijd leven.
Vaak zijn invasieve exoten nog een tikkeltje beter aangepast om het hele systeem uit balans te halen. Zo zijn de bladeren van bijvoorbeeld de Amerikaanse eik zeer slecht afbreekbaar door onze inheemse bodemfauna, en wordt de bodem op termijn zelfs giftig voor onze inheemse soorten. Op die manier wordt een bos algauw een Amerikaans eikenbos!
Exotenbestrijding
De Genkse natuur is, net zoals de rest van Vlaanderen, niet ontsnapt aan deze exoten. Zo wordt er door de beheerders een constante strijd geleverd tegen soorten zoals:
- Amerikaanse eik
- Amerikaanse vogelkers
- Japanse duizendknoop
- reuzenbalsemien
- ...
Veel van de beheerswerken die in de natuur gebeuren zijn om onder andere de opmars van deze exoten tegen te gaan.
Gooi je tuinafval niet in de natuur
Daarbij komt nog eens kijken dat er een heuse ‘vertuining’ van de natuur optreedt. Heel wat mensen zien het kwaad niet in van hun tuinafval in de natuur de dumpen. ‘Groen vergaat toch’ wordt er gedacht. Dit werkt echter deze exoten in de hand. Zo zien we stillaan steeds meer tuinplanten in de bossen verschijnen, zoals bamboe, rhododendron, gevlekte gele dovennetel,… Het is dus uiterst aangewezen om tuinafval op de juiste manier te verwerken!